Begrijpend lezen: Hoe? Zo!

Wat ga je leren?

In 3 basisbijeenkomsten leer je wat werkt en hoe dit toe te passen in je eigen praktijk. Als school leg je de visie op onderwijs in lezen met begrip vast, waarna je met elkaar deze visie vormgeeft binnen de school. Hoe maak je van jouw leerlingen vaardige lezers, die authentieke teksten op hoog inhoudsniveau begrijpen, doorgronden en verwerken.

De verdiepende bijeenkomsten kunnen los van elkaar gevolgd worden, nadat de basisbijeenkomsten zijn gevolgd, of aangetoond kan worden over de kennis te beschikken.

Basisbijeenkomsten

Bijeenkomst 1: Van wetenschap naar schoolvisie: begrijpend lezen is een vaardigheid
In bijeenkomst 1 leer je dat begrijpend lezen niet bestaat, laat staan onderwijs in begrijpend lezen. Hoe werk je als school dan wel aan leesbegrip? Wat is de visie op lezen met begrip en welke aanpak is bewezen effectief? Je leert over mentale modellen, het verschil én belang van tekstgericht- en strategiegericht leesonderwijs. Vanuit een stevige basiskennis, ontwikkel je je eigen visie op het onderwijs in leesbegrip en welke ontwikkeling nodig is op jouw werkplek.

Bijeenkomst 2: Luisteren en lezen met begrip in alle groepen
Na het volgen van bijeenkomst 2 is duidelijk hoe je werkt aan een sterke kennisbasis vanaf groep 1. Je hebt kennis van de leerlijn begrijpend lezen en het referentiekader, je leert hoe begrijpend luisteren een plaats krijgt in de groepen 1, 2 en 3 (en hoger!) en aan welke doelen je werkt. Je oefent tevens het ontwerpen van een les voor je eigen groep. Met je team wordt een start gemaakt met het vastleggen van de werkwijze en doorgaande (leer)lijn in een onderwijsplan: zó werken wij!

Bijeenkomst 3: Van rijke tekst naar effectieve les: didactisch handelen
Of je nu wel of niet met een methode werkt: je hebt een complexe tekst en je wil dat je groep de tekst begrijpt. Wat doe je? Hoe geef je een krachtige instructie, wat doen de leerlingen tijdens en na het lezen van de tekst? Je weet hoe je kunt differentiëren. Je leert les- én leesdoelen stellen, hoe je werkt aan die doelen en welke didactiek het meest effectief is. Je ontwerpt zelf een kennisles rondom een (deel van) een complexe tekst. Na deze bijeenkomst kun je aan de hand van de kijkwijzer je eigen les en die van je collega’s monitoren. Binnen het team worden afspraken gemaakt over de inzet van de kijkwijzer.

Verdiepende bijeenkomsten

Bijeenkomst 4: Werken aan opbouw van kennis en woordenschat
Een ‘complexe, rijke, authentieke’ tekst? In bijeenkomst 4 leer je wat we daarmee bedoelen, maar ook waarom je niet altijd de teksten uit methodes kunt gebruiken. Je weet waar je rijke teksten kunt vinden en hoe je kunt beoordelen of de tekst rijk is. Je leert over kenmerken, tekstgenres en tekststructuren. Daarnaast weet je na deze bijeenkomst hoe je omgaat met de brede woordenschat binnen zo’n tekst. Wat te doen met al die onbekende begrippen? Hoe werk je aan woordkennis die beklijft?

Bijeenkomst 5: Monitoren van de ontwikkeling: waar staan mijn leerlingen?
“Als ik vragen stel over de gelezen tekst, dan weet ik of mijn leerlingen deze begrijpen.” In eerdere bijeenkomsten heb je geleerd dat dit niet (altijd) waar is. Maar hoe volg je dan wél de ontwikkeling van je leerlingen? We leren je de principes van formatief handelen en geven praktisch tips en materialen om hiermee aan de slag te gaan.

Bijeenkomst 6: Thematisch werken: de basis
Steeds meer scholen willen een start maken met thematisch werken, waarbij tekstbegrip wordt geïntegreerd in de zaakvakken of met taal. Wij ondersteunen scholen bij het vormgeven van meer samenhang tussen de verschillende domeinen. Welke keuzes maak je hierbij? Is er een methode die leidend is, en zo ja: hoe integreren we dan het werken rondom rijke teksten daarin? Als de school kiest voor thematisch werken, leren we de collega’s de eerste stappen die gezet moeten worden bij het ontwerpen van een kennisrijk thema. Na deze bijeenkomst kan er besproken worden wat nodig is om thematisch werken stevig neer te zetten binnen de school. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het opzetten van een kennisrijk curriculum en het cyclisch werken door de leerjaren heen.

Bijeenkomst 7: Alle leerlingen gemotiveerde lezers!
Na deze bijeenkomst wil je direct naar de boekhandel om jeugdliteratuur aan te schaffen! Je ziet het belang in van de lezende leerkracht. Je weet hoe je jouw leerlingen gemotiveerd maakt om te lezen, ook die jongen of dat meisje dat nog nooit één boek heeft uitgelezen. Je krijgt materiaal om in te zetten ná het stillezen/samen lezen of voorlezen. Je maakt kennis met het boek van de maand, de grote vriendelijke 100 en wat jouw rol is in het bevorderen van leesmotivatie.

Lesobservaties (optioneel)

Tijdens het traject kan er gekozen worden voor het uitvoeren van lesobservaties door de trainer van Helder Onderwijsadvies. De observaties zijn een krachtig middel om te bepalen in hoeverre de inhoud van de bijeenkomsten goed wordt geïntegreerd in het dagelijks handelen. Ook geven ze input voor de volgende bijeenkomst: waar is aanscherping nodig, welke behoefte leeft er?