Burgerschat in de school
Doel: Je leert hoe je het burgerschapsonderwijs bij jou op school (verder) kunt ontwikkelen, op een manier die past bij jouw school, jouw collega’s en jouw leerlingen. Dit doen we door samen een visie te bepalen, van daaruit de leerdoelen te kiezen en dit te vertalen naar je schoolaanbod.
Voor wie: ib'er/kwaliteitscoördinator, leerkracht, schoolleiding
Accreditatie: Nee
Inschrijving: Team
Zelfstudie: Aanbevolen literatuur: IK, JIJ en WIJ in de maatschappij: Burgerschap in het primair onderwijs. Deel 1: Onderbouwing van de leerlijn.
Locatie: op school
Prijs: prijs op aanvraag
Inhoud
Vind je dat er nog te weinig gebeurt in jouw school op het gebied van burgerschapsonderwijs? Helder Onderwijsadvies helpt je met dit traject op weg door te kijken naar wat je al doet aan burgerschap en waar de lege plekken zitten in je schoolaanbod. Samen ontwikkelen we een visie, bepalen we leerdoelen en geven we vorm aan het schoolaanbod. Daarna volgt het schrijven van een onderwijsplan, het inrichten van kwaliteitszorg en de verantwoording op OR2.
Het traject ‘Burgerschat in de school’
Een traject ‘Burgerschat in de school’ heeft de titel van de gelijknamige leerlijn Burgerschat® in zich. Deze leerlijn is ontwikkeld door Helder Onderwijsadvies. Burgerschap gaat in de kern over prosociaal gedrag in een pluriforme democratische samenleving. Helder sluit met de leerlijn Burgerschat® volledig aan bij wat uit drie meta-onderzoeken is gebleken (zie onderaan deze pagina), namelijk dat een schoolbreed aanbod in sociaal-emotioneel leren het pro-sociale gedrag (en ook de prestaties) van leerlingen bevordert.
Helder Onderwijsadvies ondersteunt je bij het versterken van een schoolaanbod in SEL en burgerschap. Het traject ‘Burgerschat in de school’ wordt modulair opgebouwd. Hierdoor maken we het passend bij je eigen visie en de keuzes die daaruit voortvloeien.
Bijeenkomsten ‘Burgerschat in de school’
In vijf bijeenkomsten bepaal en ontwikkel jij (met je team) een visie, doelen, een schoolaanbod, een onderwijsplan en kwaliteitszorg op het gebied van burgerschap. Na elke bijeenkomst ben je een stapje dichter bij goed en compleet burgerschapsonderwijs in jouw school.
Bijeenkomst 1: Ontwikkelen visie op burgerschap
Je ontwikkelt met je schoolteam door middel van praktische werkvormen een eigen visie op burgerschap. Je baseert deze visie op de opvattingen over burgerschap, behoeften van leerlingen, wat er al aan burgerschap wordt gedaan, de gewenste breedte en diepte van het aanbod en de bestaande visie en missie van jouw school. Deze bijeenkomst bestaat uit een voorgesprek met het MT of de werkgroep, een visiebijeenkomst van een dagdeel met het team en een nagesprek met het MT of de werkgroep.
Bijeenkomst 2: Kiezen van leerdoelen
Je maakt met je schoolteam op basis van de visie een keuze uit de leerdoelen van de leerlijn Burgerschat®. Deze leerlijn biedt de volle waaier aan mogelijkheden en past bij de wettelijke kaders. Je kiest met welke delen van de leerlijn je gaat werken, bijvoorbeeld met kennis- of gedragsdoelen? Welke doelen zijn belangrijk(er) en welke zijn minder belangrijk? Deze bijeenkomst bestaat uit een bijeenkomst van een dagdeel met je team of MT/werkgroep en een nagesprek met het MT of de werkgroep. Een voorgesprek is nodig als bijeenkomst 1 niet wordt afgenomen.
Bijeenkomst 3: Maken schoolaanbod
Je koppelt de visie en de keuze van de doelen uit de leerlijn Burgerschat® aan pijlers van goed burgerschapsonderwijs. Het gaat er dan bijvoorbeeld om of je elke week een les burgerschap wilt geven of dat je dit via thema’s wilt aanpakken. Daarnaast maak je keuzes ten aanzien van het organiseren van leerlingparticipatie, het samen ‘maken’ van een schoolcultuur die in overeenstemming is met de basiswaarden van de grondwet, of het geven van werk- en sociale instructies aan leerlingen in de dagelijkse praktijk. Deze bijeenkomst kan uit meerdere (werk)bijeenkomsten bestaan met schoolleider, MT of team, afhankelijk van wat je met het schoolaanbod wilt.
Bijeenkomst 4: Schrijven onderwijsplan
Je legt het schoolaanbod vast in een onderwijsplan (of kwaliteitskaart). Er staat in hoe het onderwijs in burgerschap wordt gegeven: welke doelen worden er nagestreefd, hoeveel tijd per week wordt er voor het vak uitgetrokken, hoe ziet het les- (en andere) aanbod eruit, wat is het daarbij passende pedagogisch-didactische handelen, welke leermiddelen gebruik je, etc. Je kunt er eventueel ook kijkwijzers bij ontwikkelen. De bijeenkomst bestaat uit een bijeenkomst van een dagdeel met MT/werkgroep of team.
Bijeenkomst 5: Inrichten kwaliteitszorg
Je richt de kwaliteitszorg op het gebied van burgerschap in. Hoe zorg je ervoor dat je cyclisch werkt aan de kwaliteit van je burgerschapsonderwijs op het niveau van de school, de groep en de leerling? Hoe meten we de resultaten? Met behulp van de leerdoelen zelf (observeren) of met andere instrumenten? Doen we dat voor alles wat we aanbieden of een deel daarvan? Hoe houden we met het onderwijsplan in de hand, zicht op de uitvoering van onze afspraken? En: hoe verantwoorden we ons op de resultaten (OR2)? Deze bijeenkomst kan uit een of meerdere (werk)bijeenkomsten bestaan, afhankelijk van wensen en behoeften.
Meta-onderzoeken burgerschap
- Payton, J., Weissberg, R.P., Durlak, J.A., Dymnicki, A.B., Taylor, R.D., Schellinger, K.B., & Pachan, M. (2008). The positive impact of social and emotional learning for kindergarten to eighth-grade students: Findings from three scientific reviews. Chicago, IL: Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED505370.pdf
- Cipriano, C., Strambler, M. J., Naples, L. H., Ha, C., Kirk, M., Wood, M., Sehgal, K., Zieher, A. K., Eveleigh, A., McCarthy, M., Funaro, M., Ponnock, A., Chow, J. C., & Durlak, J. (2023). The state of evidence for social and emotional learning: A contemporary meta-analysis of universal school-based SEL interventions. Child development, 94(5), 1181–1204. https://doi.org/10.1111/cdev.13968
- Greenberg, M. T. (2023). Evidence for Social and Emotional Learning in Schools. Learning Policy Institute. https://doi.org/10.54300/928.269
De opbrengst
- 1 Na het volgen van dit traject heb je samen met je team een visie, doelen, een schoolaanbod, een onderwijsplan en kwaliteitszorg op het gebied van burgerschap ontwikkeld. Je kunt nu vol overtuiging zeggen dat jouw school aan de eisen voldoet die in het Onderzoekskader van de Inspectie staan.
Aanbevolen literatuur
Gijzen, W., Beugelink, J., Bijl, E. & Essers, Y. (2023). IK, JIJ en WIJ in de maatschappij: Burgerschap in het primair onderwijs. Deel 1: Onderbouwing van de leerlijn.
Publicatie Burgerschat
Bekijk