Burgerschat in de school

Modules ‘Burgerschat in de school’

A-modules

Module A1 (beleid): Visie op burgerschap

Je ontwikkelt met je schoolteam door middel van praktische werkvormen een eigen visie op burgerschap. Deze visie bestaat uit drie delen: de teambrede opvatting over burgerschap, de behoeften van de leerlingpopulatie en de manier waarop deze basisvaardigheid moet worden onderwezen.

Bestaat uit: voor- en nagesprek met mt/werkgroep en teambijeenkomst.
Resultaat: een visie op burgerschap.

Module A2 (beleid): Inventarisatie bestaand curriculum

Je kiest met je schoolteam of werkgroep de leerdoelen waarop je je curriculum wilt versterken. Daarbij kun je gebruikmaken van de leerlijn Burgerschat met haar gedrags- en kennisdoelen. Vervolgens gaan we na welke bestaande onderwijsleermiddelen en aanpakken hieraan gekoppeld kunnen worden. Hierdoor krijg je zicht op wat je al doet en wat er nog te doen is.

Bestaat uit: voor- en nagesprek met mt/werkgroep en een werkbijeenkomst met het mt/werkgroep of team.
Resultaat: een matrix met leerdoelen en onderwijsactiviteiten.

Module A3 (beleid): Bepaling verandertraject

Aan de hand van de scans in het boek of van de website, of de uitkomsten van een nu-meting, bepalen we samen waar de school nu staat. Wat is er nodig om de gewenste situatie te bereiken? Het verschil hiertussen wordt overbrugd met een verandertraject. Dit ontwikkelen we met elkaar.

Bestaat uit: een werkbijeenkomst en nagesprek met mt/werkgroep.
Resultaat: een implementatieplan.

Module A4 (beleid): Ontwikkeling onderwijsplan

In een werkbijeenkomst wordt het pedagogisch-didactisch handelen van leerkrachten in een onderwijsplan (of kwaliteitskaart) vastgelegd. Ook de afspraken met betrekking tot een veilige en voorspelbare schoolomgeving worden hierin opgenomen. Het onderwijsplan is een borgingsdocument, basis voor reflectie en professionalisering.

Bestaat uit: twee werkbijeenkomsten met mt/werkgroep of team.
Resultaat: een onderwijsplan burgerschap.

Module A5: Inrichten kwaliteitscyclus

In een werksessie met het mt/werkgroep gaan we na hoe de leerlingen in de school worden gevolgd de ontwikkeling van hun burgerschapsvaardigheden. Hierna wordt de kwaliteitscyclus ingericht met daarin de school-, groeps- en leerlingoverzichten en. Vanzelfsprekend komt ook de verantwoording OR2 aan de orde.

Bestaat uit: een werkbijeenkomst met mt/werkgroep.
Resultaat: een kwaliteitsparagraaf burgerschap.

B-modules

Module B1: Structuren in de school en in de klas

Met elkaar kijken we naar de aanwezige structuren en hoe die functioneren. Zijn ze voorspelbaar genoeg en ondersteunen ze de leerlingen in hun autonomieontwikkeling? Wordt gewenst gedrag voldoende mogelijk gemaakt (en ongewenst gedrag ontmoedigd)? Waar nodig passen we de structuren in de ruimte, tijd, interactie en handelingen aan. Vervolgens oefenen we met elkaar de handhaving van structuren. B1 hangt nauw samen met B2 en B5.

Bestaat uit: aantal bijeenkomsten mt/werkgroep en team.
Resultaat: structuurafspraken, werkzame structuren op school- en groepsniveau, minder klachtgedrag, een als voorspelbaar ervaren schoolomgeving.

Module B2: Een sensitief-responsief team

Leerlingen voelen zich veilig als ze sensitief-responsief worden benaderd. Dit betekent dat emotionele signalen worden opgemerkt en dat daarop passend wordt gereageerd. SR-gedrag bepaalt de kwaliteit van een opvoedingsrelatie en daarmee ook het schoolklimaat. In teamtrainingen gaan we na waar je staat als team en oefenen we de SR-vaardigheden richting leerlingen, ouders en elkaar. Feedback naar aanleiding van observaties op de werkvloer helpt om de getrainde vaardigheden uit te bouwen en te borgen. B2 hangt nauw samen met B1 en B5.

Bestaat uit: teambijeenkomsten, groepsbezoeken.
Resultaat: afspraken over sensitieve responsiviteit, een SR-team, een als veilig ervaren schoolomgeving.

Module B3: Een les- en transferaanbod voor gedragsdoelen

Lessen over gedrag en vaardigheidsoefeningen met leerlingen verlopen via het EDI-model. Dit model wordt aangevuld met het gebruik van succescriteria, attitudeonderwijs en de juiste feedback. In teamtrainingen vergroten we de vaardigheden voor het geven van onderwijs in gedrag, bestaande uit geïsoleerde lessen (lesaanbod) en de oefeningen (transferaanbod). Werksessies en feedback vanuit groepsbezoeken bouwt de vaardigheden uit en borgen ze.

Bestaat uit: teambijeenkomsten, werksessies en groepsbezoeken.
Resultaat: verbeterde uitvoering van het gedragsonderwijs volgens afspraken op schoolniveau.

Module B4: Een les- en transferaanbod voor kennisdoelen

Hoe zorg je als team ervoor dat burgerschapskennis niet wordt ‘geconsumeerd’ maar actief wordt verwerkt? Die vraag staat centraal tijdens teamtrainingen over kennisgericht leren, al dan niet gekoppeld aan een thematische aanpak. Vervolgens helpen werksessies om dit in de praktijk toe te passen.

Bestaat uit: teambijeenkomsten, werksessies.
Resultaat: verbeterde uitvoering van kennisgericht burgerschapsonderwijs.

Module B5: Gedragsmodificatie

Om gedrag bij te sturen, is het handig om te werken met vaste feedbackroutes: één voor het bekrachtigen van gewenst en één voor het ombuigen van ongewenst gedrag. Leerkrachten ervaren houvast hieraan. In teamtrainingen oefenen we de feedbackroutes in en via werksessies en groepsbezoeken werken we samen verder aan de verankering ervan in het dagelijks handelen.

Bestaat uit: teambijeenkomsten, werksessies en groepsbezoeken.
Resultaat: feedbackafspraken, vaste feedbackprocedures in de school, minder klachtgedrag.